Književna kretanja u nedelju 22. septembra označila su završetak 33. okupljanja pod svodove zadužbine Nadežde Petrović u prostoru Umetničke kolonije u Sićevu. Laureat nagrade Ramonda serbika za 2024. godinu je Pero Zubac, dobitnik priznanja Sićevačke vizije je Dimitrije Milenković, a Mikina čaša pripala je Igoru Trpčeskom.

Pokrenuta je tema Kolonije: Od Branka do Branka – Začarani krug mladalačke lirike i održan Okrugli sto: Krimić u književnosti. Učesnici su posetili nekoliko škola i obnovili manifestaciju Pesnički Miljkovac – Ljubi Stanojeviću u čast, ali i održali tri večeri Književnih autoportreta u Narodnoj biblioteci u Nišu. A biblioteci je gost ovogodišnje kolonije, gospodin Igor Ril, nekadašnji glavni i odgovorni urednik časopisa National geographic na srpskom jeziku, darivao vrednu kolekciju američkih izdanja ovog lista.

Međunarodna 33. Književna kolonija Sićevo je otvorena, u utorak 17. septembra, na svečanosti kojoj je pristustvovao gradonačelnik Niša, gospodin Dragoslav Pavlović, kao i više gradskih zvaničnika Niša i mnogobrojni ljubitelji književnosti.

---

---

Međunarodna 33. Književna kolonija Sićevo je otvorena.

Gradonačelnik Niša, gospodin Dragoslav Pavlović, uručio Peru Zupcu nagradu #RamondaSerbika za višegodišnje stvaralaštvo koje je ostavilo poseban pečat u istoriji savremene srpske književnosti. pic.twitter.com/cOa4SsMwtU

— Književna kolonija Sićevo (@KolonijaSicevo) September 18, 2024

Učesnici međunarodne 33. Književne kolonije Sićevo

TEMA KOLONIJE: Od Branka do Branka – Začarani krug mladalačke lirike

Moderator: dr Aleksandar Kostadinović

Sa stanovišta kulture pamćenja, čak ni u individualnoj ravni mi ne memorišemo svaku pojedinačnu stvar koja nam se ikada dogodila, zbog čega je i kolektivno pamćenje tako uređeno da mapira događaje i ličnosti iz prošlosti, koji su sa stanovišta određenog društva vredni memorisanja, a književni jubileji jedno su od institucionalnih oruđa u te svrhe.

Ove godine navršava se dvesta godina od rođenja Branka Radičevića (1824–1853) i devedeset godina od rođenja Branka Miljkovića (1934-1961), što je dobar povod da iznova posvetimo pažnju književnom opusu dvojice pesnika, njihovom književnoistorijskom značaju i recepciji danas. Iako je reč o slučajnom ukrštaju datuma, uporedno sagledavanje njihovih književnih i životnih sudbina otkriće više analogija nego što bi se u prvi mah očekivalo, pre svega u domenu istorije delovanja.

Pojava, vrednost i uticaj dvojice pesnika imale su karakter „književne eksplozije čiji odjeci u srpskoj kulturi i danas ne prestaju”, kako je to primećeno povodom jednog od njih. Obojica su tvorci prekretničkih knjiga koje su značajno preusmerile potonje tokove srpskog pesništva. I jedan i drugi su inspirativne podsticaje tražili u suvremenom evropskom pesništvu i domaćoj književnoj tradiciji, uspešno ostvarivši kreolizaciju drevnog pesničkog nasleđa i aktuelnih poetskih traženja.

Smrt, koja tako rano opseda stihove obojice, okončaće njihove pesničke karijere pre navršene tridesete godine, što će tumačima uvek i iznova nametati hipotetički narativ o mogućim daljem razvoju njihovog stvaranja i o neostvarenim dometima.

Ubrzo nakon njihovih smrti razvio se svojevrstan „mit o pesniku” i podražavlački kult, koji se ogledao u epigonskom recikliranju markantnih obeležja njihovih poetika, za šta je još Laza Kostić skovao izraz „brankomanija”, sasvim opravdan i primeren u oba slučaja.

Iz svih ovih, ali i brojnih nepomenutih razloga predlažemo neke od okvirnih tema našeg razgovora povodom dvostrukog jubileja: društvena uloga i značaj pesništva nekad i danas, tema smrti u pesništvu Branka Radičevića i Branka Miljkovića, narodno stvaralštvo i savremene poetska praksa, (ne)prevaziđeni usud „mladalaštva” srpske lirike, značenje i razvoj motiva mrtve drage u srpskom pesništvu.

---

OKRUGLI STO: Krimić u književnosti

Moderator: dr Dejan Milutinović

Razgovor se vodio kroz nekoliko tematskih krugova. Vreme izlaganja po krugu bilo je pet do deset minuta. Nakon svakog kruga sledila je diskusija u kojoj se, bez vremenskog ograničenja, polemisalo o pomenutim problemima.

Iz teorijskog i/ili praktičnog iskustva bilo je reči o sledećim temama:

 – O žanru krimija/detektivike (teorija, istorija, praksa)

 – odnos krimija/detektivike prema drugim žanrovima (hororu, fantastici, akcionom, ratnom, vesternu i sl.)

 – Stvarnosti, istorija i fikcija vs krimi/detektivika

 – Krimi/detektivika u doba veštačke inteligencije

 – Zaključne napomene: stvaralački odnos učesnika prema žanru.

---

---

Učesnici Okruglog stola: Vanja Bulić, Branislav Janković, Đorđe Bajić, Anja Mijović, Dušan Cicvara, Zoran Janković, Srđan Savić, Dejan Dabić i dr Dejan Milutinović.

---

PROČITAJ JOŠ

---

Međunarodna 33. Književna kolonija Sićevo održaće se od 17. do 22. septembra 2024. u živopisnim predelima Sićevačke klisure nadomak Niša. Nakon završetka Likovne kolonije, u zadužbinu „Nadežde Petrović” privremeno se useljavaju književnici, nastavljajući dugogodišnju tradiciju okupljanja umetnika u Sićevu. Ovu manifestaciju, pod pokroviteljstvom Grada Niša i Ministarstva kulture, organizuje Niški kulturni centar u saradnji sa Društvom književnika i književnih prevodilaca Niša. Uz podršku Opštine Niška Banja i niških institucija kulture, Kolonija polovinom septembra postaje mesto susreta književnih stvaralaca iz Srbije i celog sveta.

---

---

Tradicionalno, Književna kolonija Sićevo dodeljuje književnu nagradu Ramonda serbika,za višegodišnje stvaralaštvo koje je ostavilo poseban pečat u istoriji savremene srpske književnosti. Odlukom žirija, ovogodišnji Laureat nagrade je Pero Zubac, a u nastavku prenosimo obrazloženje:

---

OBRAZLOŽENJE ŽIRIJA ZA DODELU NAGRADE RAMONDA SERBIKA ZA 2024. GODINU

Žiri Književne kolonije Sićevo, u sastavu: Zoran Živković, prošlogodišnji laureat Nagrade, Danijela Kostadinović, predsednik, Aleksandar Kostadinović, član, na sednici održanoj 5. septembra 2024. godine, doneo je jednoglasnu odluku da nagradu Ramonda serbika za 2024. godinu za celokupno književno delo i doprinos srpskoj književnosti i kulturi dodeli pesniku, proznom i dramskom piscu, scenaristi, novinaru, književnom i likovnom kritičaru,  antologičaru, prevodiocu, javnom i kulturnom radniku, Peri Zupcu.

---

---

Pesnik dečje duše, ljubavi, žene i snovidnih vizija, lucidni istraživač u neprekidnoj potrazi za stanjima duha koja se kristališu u kreativni čin,  već nekoliko decenija jednako je prisutan u književnosti i kulturi jednim posebnim i autentičnim glasom izraženim u raznovidnom i bogatom opusu, sačinjenom od poetskih i proznih ostvarenja, kritike i esejistike, lirskih studija, parodija, velikog broja antologija i scenarija za filmove i televizijske emisije, knjiga za decu, kolumni u dnevnim listovima i novinama, libreta za balet i operu, prevoda i prepeva sa ruskog, nemačkog, mađarskog, turskog, holandskog, slovenačkog i makedonskog na srpski jezik.

Zbog svega navedenog, a imajući u vidu dosadašnji književni, kulturni i javni rad Pere Zupca, žiri sa velikim zadovoljstvom konstatuje da je nagrada Ramonda serbika zasluženo pripala jednom od najvećih imena pisane reči na našim prostorima.

Nagrada Ramonda serbika koja se dodeljuje od 1995. godine biće uručena Peri Zupcu 17. septembra u vreme održavanja Književne kolonije u Sićevu.

U Nišu, 5. septembra 2024. godine

Žiri za dodelu nagrade Ramonda serbika:

Zoran Živković

Danijela Kostadinović

Aleksandar Kostadinović

---

BIOGRAFIJA PERE ZUPCA:

Pero Zubac je rođen 1945. godine u Nevesinju. Osnovnu školu završio je u rodnom mestu, a gimnaziju u Lištici i Zrenjaninu. Studirao je književnost jugoslovenskih naroda na Filozofskom fakultetu u Novom Sadu. Član je Udruženja novinara Jugoslavije, Udruženja novinara Srbije, Udruženja književnika Srbije,  Društva književnika Vojvodine i Internacionalnog udruženja dečjih pisaca i ilustratora sa sedištem u Los Anđelesu. Počasni je član osnivač Udruženja za kulturu, umetnost i međunarodnu saradnju „Adligat”, gde se nalazi i njegov legat, redovni je član Međunarodne akademije prirodnih i humanitarnih nauka Kneževa Ščerbatovih u Moskvi (MAGEN), počasni je član Bosanskohercegovačko-američke akademije nauka i umjetnosti (BHAAAS), Slovenske akademije umetnosti u Varni (SAKU) i Vojvođanske akademije nauka i umetnosti (VANU).

Bio je urednik studentskog lista Indeks, glavni i odgovorni urednik časopisa Polja, urednik zagrebačke revije Polet, urednik makedonske izdavačke kuće „Misla”iz Skoplja, urednik nekoliko edicija izdavačke kuće „Srpska knjiga M” iz Rume, urednik časopisa Detinjstvo, Vitez, glavni i odgovorni urednik Kulturno-umetničkog programa Radio televizije Srbije, urednik programa programa za decu i mlade i koordinator Programa za decu Radio televizije Srbije, pomoćnik glavnog i odgovornog urednika Zabavno-rekreativnog i sportskog programa Radio televizije Srbije, saradnik brojnih revija, časopisa i listova. Kao novinar pisao je kolumne za Borbu, Pobjedu, Nedjelju, Polet, Unu, Dnevnik, Oko, Subotičke novine.

---

Svoj umetnički put započeo je pesmom Tuga kao sedamnaestogodišnji širokobreški gimnazijalac, objavljenoj u studentskom sarajevskom listu Naši dani, da bi se već 1965. godine, poemom Mostarske kiše, publikovanoj u zagrebačkom Telegramu,  upisao u red najboljih liričara srpske ljubavne poezije.  Od prvih pesničkih radova i prve knjige Nevermore iz 1967. godine, štampanoj u prestižnom izdanju „Prva knjiga” Matice srpske, do danas njegova bibliografija beleži više od 120 naslova. 

U svet književnosti za decu stupio je 1973. godine knjigom Hoću neću. Više od dvadeset zbirki poezije i proze za decu obezbedili su mu status školskog pisca. Zastupljen je u lektiri i čitankama u Srbiji, Hrvatskoj i Bosni i Hercegovini. Pored toga, bio je osam godina mentor darovitoj deci u Centru za talente Republike Srbije.

Na njegove stihove komponovano je više kantata, solo pesama, oratorijuma, a sam je napisao libreto za balet Banović Strahinja Stevana Divjakovića i libreto za operu Lenka Dunđerska Miroslava Štatkića.

---

Zajedno sa Goranom Babićem, Lukom Paljetkom i Vladimirom Nikolićem napisao je dramu Mudbol, koja je izvedena 1968. godine, sa Draganom Jerkovićem pozorišni komad Vratio se Nikoleta, koji je izveden 2000. godine u Beogradu. Autor je i TV drame Izbacivač, emitovane 1979. godine.

Bio je prvi direktor umetničke manifestacije Brankovo kolo (1972), urednik popularnih serijala za decu Muzički tobogan i Fazoni i fore, kao i urednik popularne serije klasične muzike Harmonija sfera.

Autor je scenarija za osam dokumentarnih filmova i scenarija za dokumentarni film o Jovanu Jovanoviću Zmaju, rodonačelniku srpske književnosti za decu.

Dobitnik je svih značajnih srpskih i jugoslovenskih nagrada.

---